Προλεγόμενο Μήνυμα Αρχιεπισκόπου Αθηνών και Πάσης Ελλάδος κ.Χριστοδούλου

2 Ιανουαρίου 2008.

Προλεγόμενο Μήνυμα του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και Πάσης Ελλάδος κ. Χριστοδούλου στην πολυτελή Έκδοση «Αρχιεπισκόπου Αμερικής Ιακώβου Τα Άπαντα Επί Πανανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Εθνικών Θεμάτων» (Ίδρυμα Εθνικού και Θρησκευτικού Προβληματισμού και University Studio Press):

O Tempora, O Mores

ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ «ΤΟ ΠΑΡΟΝ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ», 19/4/2009.

Επίκαιροι Εκκλησιαστικοί Προβληματισμοί του Θωμά της απιστίας (Αθήνα – Κωνσταντινούπολη – Ιεροσόλυμα)

Του Αθανασίου Αν. Αγγελόπουλου.

Αναγνώστες των κατά καιρούς άρθρων μου μου τηλεφωνούν και μου ζητούν δημόσια γνώμη γιά την τρέχουσα εκκλησιαστική προβληματική. Απαντώ ότι δεν είμαι δημοσιογράφος του εκκλησιαστικού ρεπορτάζ. Παρακολουθώ, όπως όλοι, τις εξελίξεις και διατυπώνω λόγο, όταν δεήσει, κατά χρέος ακαδημαϊκό. Γιά να μην υπάρχουν υπονοούμενα, λόγω σιωπής. Η επικαιρότητα (Βατοπέδι, πρ. Αττικής στον Κορυδαλλό, κρυφά ραντεβού και κρυφές φωτογραφίες Obama στην Κωνσταντινούπολη, αυτοεγκλεισμός πατριάρχη Ειρηναίου στο κελί του στα Ιεροσόλυμα, Πατριαρχικές διατυπώσεις γιά το Αιγαίο και τις σχέσεις Εκκλησίας και κράτους στην Ελλάδα, Αρχιεπίσκοπος και οικονομική κρίση) προβληματίζει την κοινή γνώμη, επομένως και τον υποφαινόμενο – τώρα είναι χρόνος παρεμβάσεως.

α. Βατοπέδι. Τελικά, σκάνδαλο μέγα! Καρναβαλικών εξάρσεων γεγονός, στην Πάτρα και αλλού. Στις διαμαρτυρίες της Ιεράς Κοινότητος να μην παρελάσουν άρματα-Εφραίμ, η απάντηση των οργανωτών πολύ διδακτική: «Ο σατιρισμός διαγωγών, που κατά κοινή παραδοχή και επιλήψιμες, λειτουργεί καθαρτήρια και ευεργετικά». Η Πολιτεία έπραξε τα νόμιμα. Η Εκκλησία, δηλαδή η Εκκλησία Κωνσταντινουπόλεως, στην οποία διά της εννόμου τάξεως και ιστορικής συνέχειας υπάγεται το Όρος, μπέρδεψε, με λύση «μή λύση» την υπόθεση. Ο ηγούμενος Εφραίμ ηγουμενεύει και ευλογεί. Τέτοιοι καιροί, τέτοια ήθη. Γιά τον Πατριάρχη μας, επίσκοπο του Αγίου Όρους, το θέμα είναι ακόμη ανοικτό.

β. Η Εκκλησία της Ελλάδος στον Κορυδαλλό. Πως αυτό; Διότι «όπου ο επίσκοπος εκεί και η Εκκλησία» κατά τη διδασκαλία της Ορθοδόξου Εκκλησίας. Ο φίλος επίσκοπος, δυστυχώς, «εζημιώθη εξ οικείου αμαρτήματος», και, ως εκ τούτου, «ου δοκεί ζημιούσθαι». Πλήν ο Αναστηθείς Κύριος πρόσταξε την αγάπη μας σ’ολους τους φυλακισμένους, διότι και αυτοί είναι «εις τύπον Χριστού», όχι κατά το αίτιο, αλλά κατά το γεγονός και μόνο της φυλακίσεως. «Εν φυλακή ήμην και επεσκεψάσθε με» είπεν ο Κύριος. Η Πολιτεία, διά της ανεξαρτήτου δικαστικής εξουσίας, έπραξε τα δίκαια. Η Ιερά Σύνοδος τι έπραξε εις σεβασμόν των θείων και ιερών Κανόνων; Εδώ είναι το πρόβλημα. Η Σύνοδος, ως δικαστήριο, κουκούλωσε το θέμα άρον άρον, εις προσβολήν των Κανόνων και εις ακόμη δυσχερή θέση του επισκόπου. Το «έκκλητον», γιατί υπάρχει; Μόνο γιά τους κανονικούς τύπους; Να μην κρυβόμαστε. Το ενδιαφέρον του Φαναρίου γιά τον επίσκοπο είναι γεγονός. Αυτό όμως δεν είναι κακό. Αφού το Πατριαρχείο είναι η εις «έκκληση εφετείο» Εκκλησιαστική Αρχή. Απαιτούνται όμως καθαρές κανονικές προσεγγίσεις, κατ’ ακρίβεια και (γιατί όχι;) και κατ’ οικονομία, erga omnes. Ευτυχώς, ότι η Δικαιοσύνη έδρασε σε συμφωνία και προς τους κανόνες – λόγω του εναρμονίου κανονικής και εννόμου τάξεως στο κράτος.

Δυστυχώς – αποδεικνύεται – οι τάχα «παρερμηνείαι των εκκλησιαστικών αρχών» στην Ελλάδα, όπως τις εννοεί το Φανάρι δεν προέρχονται από «κοσμικάς παρεμβάσεις εις το εκκλησιαστικό σώμα», ούτε πλέον από «πολιτειοκρατικάς αντιλήψεις και νομικάς αγκυλώσεις και δυσκαμψίας του παρελθόντος» (αυτές είναι παλιές ιστορίες, τώρα υπάρχει πλήρης χωρισμός Εκκλησίας και κράτους στη διοίκηση της Εκκλησίας), αλλά από τις αλλοπρόσαλλες μεθοδεύσεις των κανονικών Εκκλησιαστικών Σωμάτων Αθηνών και Φαναρίου και του «εν Αθήναις» πατριαρχεύοντος πατριαρχικού αντιπροσώπου του Γραφείου των Αθηνών, σεβαστού, κατά τα άλλα, πανεπιστημιακού συναδέλφου και φίλου.

Μακαριώτατε, επιβάλλεται η νομοθετική ρύθμιση του από την Ιεραρχία αποσταλέντος στην Πολιτεία Σχεδίου Εκκλησιαστικής Δικαιοσύνης. Αυτού, που προέκυψε από το σκάνδαλο-τσουνάμι του παραδικαστικού και παραεκκλησιαστικού κυκλώματος. Ο αείμνηστος Χριστόδουλος, προς τον οποίο κυρίως κατευθύνετο μεθοδευμένα το τσουνάμι, που όμως το άντεξε, υποσχέθηκε εκκλησιαστική κάθαρση και προώθησε εκσυγχρονισμένο σχέδιο. Η πρωτοβουλία του εκείνη όμως πολεμήθηκε «θαρσαλέως» όχι από πολιτικούς, αλλά από τους εκκλησιαστικούς του Φαναρίου και των Αθηνών, που τώρα ζητούν και τα ρέστα. Το 1932, του ισχύοντος ακόμη σχετικού νόμου, πολύ απέχει από το 2009. Το μήνυμα: Ουδείς εκκλησιαστικός ανήρ – ακόμη και μεγαλόσχημος – είναι υπεράνω των Κανόνων, του Συντάγματος και των Νόμων του Κράτους, συνδυαστικά. Όπως και ουδείς Πολιτικός ανήρ εν εξουσία υπεράνω του Συντάγματος και του Νόμου.

γ. ΗΠΑ και Άγκυρα έναντι της Καθέδρας της Ορθοδοξίας. Όλη η Ορθόδοξη, και μάλιστα η ελληνορθόδοξη, συνείδηση αισθάνθηκε προσβεβλημένη με την απρέπεια της αμερικανικής διπλωματίας να έχει ο Ομπάμα συνάντηση με την κορυφή της Ορθοδοξίας «εν κρυπτώ» στην έδρα της Ορθοδοξίας. Και η μεν Άγκυρα απέδειξε γιά μια ακόμη φορά τα ευρωπαϊκά της αισθήματα έναντι του Θεσμού, του αρχαιοτέρου στην Βασιλίδα των Πόλεων – η αλήθεια αυτή, αντί να ηρεμεί, ενοχλεί τα ευρωπαϊκά της σχέδια. Είναι ο νέος τρόπος με τον οποίο αντιλαμβάνονται την προσέγγιση των πολιτισμών διά των θρησκειών – μάλλον τη σύγκρουση των στην πράξη προάγουν. Τα «εν κρυπτώ» και τα «φωτογραφικά τερτίπια» είναι ενδεικτικά. Δημιούργησαν περισσότερο θόρυβο και πικρία. Η δε φωτογραφία, ασφαλώς, θα είναι το φωτογραφικό θαύμα-γκίνες της χρονιάς.

Το Πατριαρχείο «οίδε και περισσεύειν, οίδε και υστερείσθαι». Ο Πατριάρχης μας έπραξε το καθήκον. Εστάθη ενώπιον του νέου Πιλάτου, εγχρώμου αυτή τη φορά, να του λέγει: «Ουκ οίδας ότι εγώ δύναμαι ελευθερώσαι Σε;». Τον συνειρμό αυτό κάμνει ο βλέπων και περιεργαζόμενος τη φωτογραφία. Φυσικά, η υποδοχή Του τον Νοέμβριο στον Λευκό Οίκο θα σχεδιασθεί διαφοροτρόπως και «λίαν θεατρικώς». Πάντως, ο Πατριάρχης ηθέλησε συνάντηση στο φως – δεν είχε να φοβηθεί το σκότος, το παρασκήνιο. Οι τουρκικές αιτιάσεις, επομένως, γιά απαράδεκτη μυστική συνάντηση, στην αμερικανική πλευρά. Και το μήνυμα: «Μη πεποιθάτε επ’ άρχοντας και επί υιούς ανθρώπων».

δ. Ο Πατριάρχης Ειρηναίος αυτοέγκλειστος στο κελί του στα Ιεροσόλυμα. Ιδιότυπος τρόπος διαμαρτυρίας γιά αναπόδεικτες κατηγορίες (μάλιστα γιά Πατριάρχη) και τάχα πωλήσεις (όχι αποδεδειγμένες «ανταλλαγές» Βατοπεδινές) ιερής περιουσίας προς ίδιον όφελος. Όμως, ο Ειρηναίος είναι αυτοέγκλειστος, αλλ’ ο ηγούμενος στο Ηγουμενείο. Είναι η ερμηνεία, βλέπετε, των θείων και ιερών Κανόνων. Η Έκθεση του Ευρωπαϊκού Δικαστή Λουκή Γ. Λουκαϊδη από 8/12/2008, κατόπιν προσωπικής επιτόπου έρευνας, γιά την κατάσταση ανθρωπίνων δικαιωμάτων του Πατριάρχη Ειρηναίου, συνιστά Μαύρη Βίβλο, στίγμα και πλήγμα εις βάρος του ελληνορθόδοξου, κύρια, αισθήματος. Νέοι καιροί, νέα ήθη. Αν ο Αναστηθείς Κύριος γεννήθηκε σε στάβλο, γιατί, άραγε ένας Πατριάρχης-μοναχός να μη ζεί σε ένα μαντρί, που το κλειδώνουν, μάλιστα, απ’ έξω οι τσομπάνηδες «αδελφοί εν Χριστώ»; O tempora, O mores.

ε. Πατριαρχικές διατυπώσεις γιά το Αιγαίο. Ο Πατριάρχης μας στην τελευταία επίσκεψη του στη Μυτιλήνη μίλησε, στην έδρα του υπουργείου Αιγαίου, γιά πολυπλοκότητα και περιπλοκότητα (κάπως έτσι) στο Αιγαίο, εις κατάπληξιν τηλεθεατών. Παναγιώτατε, μ’ολο τον προσήκοντα σεβασμό και θαυμασμό γιά τον σταυρό που σηκώνετε, το Αιγαίο με διεθνείς συνθήκες, κατόπιν αιμάτων πολλών, είναι η νησιωτική Ελλάδα. Η πολυπλοκότητα από αλλού μεθοδεύεται. Η διαφορά είναι μία και μόνη με την Άγκυρα – η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας όπως έγινε με Ιταλία, Αλβανία κ.λπ. Μη στέλνουμε αμφίσημα μηνύματα της Πυθίας των Δελφών.

στ. Πατριαρχικές Διατυπώσεις γιά τις σχέσεις Εκκλησίας-κράτους στην Ελλάδα. Πληροφορούμαστε από τον Τύπο ότι ο Πατριάρχης μας έκαμε νέες παρεμβάσεις πρόσφατα υπέρ του σεβασμού των Ιερών Κανόνων και κατά της εννόμου τάξεως στην Εκκλησία της Ελλάδος, περίπου. Ασχέτως της ουσίας της υποθέσεως (βλέπουμε στην πράξη την εφαρμογή των Κανόνων και πως, στην Ελλάδα, στο Άγιον Όρος, στα Ιεροσόλυμα, στο Φανάρι, όπου άνευ απολογίας και εξηγήσεων αποκεφαλίζονται, ενίοτε, αρχιερείς, π.χ. περίπτωση του αειμνήστου από Θυατείρων Πισιδίας Μεθοδίου Φούγια), αν ζητήθηκε επισήμως διά Συνοδικής Πράξεως από την Εκκλησία της Ελλάδος πατριαρχική Γνώμη (και όχι καθ’ ομάδες και παρασκηνιακά), καλώς έπραξε ο Πατριάρχης να στείλει Γνώμη, δικής Του προσεγγίσεως. Αν όχι, παραβαίνει ο Ίδιος ουσιώδη όρο του Τόμου Αυτοκεφαλίας του 1850, που σαφώς διαγορεύει: «…ου μην αλλά και εν τοις συμπίπτουσιν εκκλησιαστικοίς πράγμασι, τοις δεδομένοις συσκέψεως και συμπράξεως προς κρείττονα οικονομίαν και στηριγμόν της Ορθοδόξου εκκλησίας, ήρεσεν, ίνα η μεν εν Ελλάδι Ιερά Σύνοδος αναφέρηται προς τον Οικουμενικόν Πατριάρχην και την περί αυτόν Ιεράν Σύνοδον – ο δε Οικουμενικός Πατριάρχης μετά της περί αυτόν Αγίας και Ιεράς Συνόδου παρέχει προθύμως την εαυτόν σύμπραξιν, ανακοινών τα δέοντα προς την Ιεράν Σύνοδον της Εκκλησίας της Ελλάδος…».

ζ. Ο εν ταπεινώσει και συνέσει, όντως, νέος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος. Πρόεδρος της Ιεράς Συνόδου και συνεκδοχικώς Προκαθήμενος της Αγιωτάτης Εκκλησίας της Ελλάδος Ιερώνυμος Β’ (ο Ιερώνυμος Α’ μας θυμίζει πολλά δυσάρεστα 1967-1973) δέχθηκε πολλά συγχαρητήρια και εγκώμια γιά τον πρώτο χρόνο της Αρχιεπισκοπικής θητείας του. Οσφραινόμαστε, όμως, ότι, ενώ τον συγχαίρουν, δύσκολα θέλουν να τον μιμηθούν από της κορυφής μέχρι του πυθμένος. Εννοούν τα συγχαρητήρια ως συμμετοχή μάλλον στην πηδαλιουχία του σκάφους της Εκκλησίας, κατά τα ίδια σκοπούμενα. Στις στραβοτιμονιές όμως θα σιωπούν και θα τον αφήνουν μόνο Του, εν τέλει. Οι κινήσεις Του γιά το χρέος της Εκκλησίας έναντι της Πατρίδος στο διεθνές οικονομικό τσουνάμι, που μας εγγίζει, πολύ σωστές. Όλες οι μητροπόλεις, το Άγιον Όρος, όλα τα μοναστήρια, μικρά και μεγάλα, άσχετα από εκκλησιαστικές δικαιοδοσίες και ζώνες στην Ελλάδα, όπως όλοι εμείς οι φορολογούμενοι πολίτες το αισθανόμαστε ήδη, έχουν χρέος έναντι των πολιτών, των πτωχών πολιτών, που πρώτα αυτοί είναι, ως ποίμνιο της Εκκλησίας, σε ανάγκη της στοργής της Πολιτείας και της Εκκλησίας. Πολύ περισσότερο, που όλοι οι Έλληνες, περίπου κατά το 92%, με τελευταίο γκάλοπ, δηλώνουν ότι πιστεύουν στον Θεό, από τους νέους (33%) μέχρι τους πρεσβυτέρους (95%) και θέλουν μάλιστα το μάθημα των Θρησκευτικών υποχρεωτικό περίπου κατά 70% στο εκπαιδευτικό σύστημα.

Ιδού, το έμπρακτο μήνυμα της Αναστάσεως του Κυρίου, κάτω από το ελπιδοφόρο «ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ».

Δημοσιεύθηκε στο «Παρόν», 19/4/2009.